Strategia zagospodarowania CO2

Wykonane przez ekspertów Akademii Górniczo-Hutniczej studium wykonalności zintegrowanego układu CCS dla przemysłu cementowego w Polsce stanowi podstawę dla strategii branży w tym obszarze. Analiza wskazuje na możliwość wychwytu do 85% emisji CO2 rocznie, a szacowane koszty dla jednej cementowni wynoszą od 0,5 do 1,5 mld zł. Pod uwagę brane są dwie stosowane już na świecie metody: aminowa (MEA) i chemicznej pętli wapniowej (CaL).

Cementownie zostały przyporządkowane do miejsc magazynowania CO2, aby zaplanować sieć rurociągów ze względu na położenie zakładów i najlepszą lokalizację hubów oraz kompleksów magazynowych. W planach jest transport CO2 do terminalu w Gdańsku, a stamtąd na Morze Północne. Projekt, realizowany wspólnie przez Orlen, Lafarge Polska i Air Liquide, uzyskał już dofinansowanie z Unii Europejskiej.

Cementownie inwestują w CCS/U

Projekt Go4ECOPlanet pozwoli w 100 proc. zredukować emisję CO2 Cementowni Kujawy już w 2027 r. Będzie to możliwe dzięki wykorzystaniu przez Lafarge Polska innowacyjnej technologii wychwytywania emisji Cryocap FG firmy Air Liquide, którą można replikować w innych zakładach. Będzie to pierwsza technologia CCS w Europie z całkowitym wychwyceniem emisji CO2, który następnie będzie transportowany pociągami w postaci płynnej do terminalu, a następnie statkami na Morze Północne i wtłaczany w wyeksploatowane pola naftowe i gazowe.

Również projekt CCS/U, realizowany przez Grupę Górażdże w Cementowni Górażdże w ramach międzynarodowej inicjatywy ACCESS, zakłada stworzenie ram prawnych i organizacyjnych dla efektywnego systemu transportu CO2 z Europy kontynentalnej do miejsc magazynowania - znajdujących się na Morzu Północnym - wspólnego projektu firm naftowych i gazowych: Equinor, Shell i TotalEnergies. Kluczowe znaczenie ma więc zbudowanie pełnego łańcucha zagospodarowania CO2 - od wychwycenia, przez transport, po magazynowanie.

Europejski interkonektor CO2

Projekt ECO2CEE, realizowany przez Orlen we współpracy z Lafarge Polska i Air Liquide, ma objąć budowę ogólnodostępnego terminalu płynnego CO2 w Gdańsku, a także związaną z nim infrastrukturę do transportu dwutlenku węgla m.in. z Polski w celu magazynowania na Morzu Północnym. Realizacja tej inwestycji jest kluczowa dla cementowni. Pozwoli bowiem przetransportować, a następnie zmagazynować CO2 wychwycony z zakładów.

Planowany terminal CO2 w Gdańsku ma być multimodalny, co oznacza wykorzystanie transportu drogowego, kolejowego, morskiego oraz powiązanie z siecią rurociągów. Wszystko po to, aby możliwe było dostarczenie do niego płynnego dwutlenku węgla z zakładów na terenie całej Polski. Jest to rozwiązanie szczególnie ważne dla przemysłu cementowego, za kórego aż 63% emisji odpowiada tzw. emisja procesowa, wynikająca z rozkładu węglanu wapnia. Wobec braku alternatywnej technologii produkcji, cementownie będą wykorzystywać projekty CCS/U w celu osiągnięcia neutralności emisyjnej.

Oczekiwana przepustowość terminalu ma wynosić 3 mln ton CO2 rocznie w pierwszym etapie projektu (w latach 2027-2030), a następnie - po 2030 r. - możliwe będzie zwiększenie przepustowości w zależności od zapotrzebowania. Orlen - wspólnie z Lafarge Cement, Air Liquide oraz Orlen Lietuva - uzyskał dla projektu ECO2CEE status projektu PCI na nowej liście projektów PCI/PMI, co umożliwi ubieganie się o dofinansowanie prac wykonawczych terminalu w latach 2024-25.